Không phải công nghệ, đây mới là lý do khiến lãnh đạo đau đầu khi Chuyển đổi số

Nhiều doanh nghiệp nghĩ rằng chỉ cần đầu tư vào hệ thống mới là có thể thành công với chuyển đổi số. Tuy nhiên, thực tế cho thấy thất bại thường không đến từ công nghệ mà từ rào cản trong tư duy nhân sự và văn hóa tổ chức. “Công nghệ số có thể mang lại giá trị mới đáng kể, nhưng các tổ chức sẽ chỉ khai thác được tiềm năng đó nếu họ có văn hóa số phù hợp và ăn sâu vào thực tế” – Cyril Garcia, Trưởng phòng Dịch vụ số và thành viên Ủy ban điều hành Tập đoàn tại Capgemini, cho biết.

Vậy, văn hóa số có vai trò gì trong chuyển đổi số? Một nền văn hóa số mạnh mẽ sẽ giúp doanh nghiệp vượt qua rào cản thay đổi bằng cách:

Thay đổi tư duy số trong tổ chức – Nhân viên sẵn sàng thử nghiệm, dám chấp nhận thất bại để đổi mới.
Tạo môi trường làm việc số – Công nghệ không phải là rào cản, mà là đòn bẩy giúp nhân viên phát triển.
Lãnh đạo cần làm gương – Không chỉ đưa ra quyết định mà còn phải trực tiếp trải nghiệm công nghệ mới, dẫn dắt đội ngũ.

Dưới đây là ba thách thức lớn về văn hóa doanh nghiệp khi chuyển đổi số và cách văn hóa số có thể giúp doanh nghiệp vượt qua.

1. Thất bại trong chuyển đổi số: Tư duy “ngại thay đổi” của nhân viên

Đã từng là hãng thống lĩnh thị trường điện thoại di động, Nokia hiện tại không còn trực tiếp sản xuất điện thoại mà nhượng quyền thương hiệu cho HMD Global để tập trung vào hạ tầng viễn thông. Sự thất bại của Nokia không phải do công nghệ, mà vì một nền văn hóa nội bộ trì trệ, chống lại sự thay đổi.

Trước đây, Nokia có một bộ máy quản lý nặng nề với nhiều cấp bậc, khiến các quyết định quan trọng bị trì hoãn. Quản lý cấp trung sợ mất vị trí, không dám đề xuất ý tưởng mới, nhân viên cũng không dám phản biện dù thấy rõ vấn đề.

Dấu hiệu của tư duy ngại thay đổi trong doanh nghiệp:

Nhân viên chọn im lặng, không đề xuất ý tưởng vì sợ rắc rối.
Quan điểm “Làm như cũ vẫn hiệu quả, tại sao phải thay đổi?”
Chỉ dùng công nghệ theo cách cũ, né tránh áp dụng những tính năng mới.
Lo sợ bị thay thế bởi công nghệ thay vì tìm cách thích nghi.

Giải pháp từ văn hóa số:

Chuyển đổi từ “áp đặt” sang “đồng hành” – Không chỉ ban hành mệnh lệnh, doanh nghiệp cần đào tạo, tổ chức workshop, giúp nhân viên thấy rõ lợi ích của công nghệ trong công việc hàng ngày.
Tạo môi trường học hỏi liên tục – Xây dựng hệ thống mentoring nội bộ, nơi những nhân viên thành thạo công nghệ hỗ trợ những người khác.
Truyền thông về “lợi ích hơn là thay đổi” – Nhấn mạnh rằng công nghệ không lấy đi việc làm mà giúp tối ưu công việc thủ công, tạo cơ hội phát triển nghề nghiệp.

Một doanh nghiệp có văn hóa số mạnh mẽ sẽ giúp nhân viên vượt qua nỗi sợ công nghệ, chuyển từ bị động sang chủ động ứng dụng số.

2. Thất bại trong chuyển đổi số: Tư duy silo cản trở hợp tác

Vào năm 2011, hình ảnh mỉa mai về các phòng ban đều đang chĩa súng vào nhau của Microsoft bị lan truyền, nói lên đúng thực trạng nền văn hóa cạnh tranh cũ của Microsoft lúc bấy giờ.

Môi trường làm việc bị phân mảnh, các bộ phận như Windows, Office, Xbox, Azure hoạt động như những đơn vị riêng biệt, thậm chí xem nhau là đối thủ. Hệ thống đánh giá nhân sự kiểu Stack Ranking càng làm tình hình thêm căng thẳng khi khuyến khích nhân viên đấu đá thay vì hợp tác. Điều này khiến công ty mất đi nhiều cơ hội, như việc Windows không hỗ trợ tốt các sản phẩm khác của Microsoft.

Nhiều doanh nghiệp đã và đang phải đối diện với tình trạng như Microsoft. Vậy biểu hiện chung của văn hóa silo trong doanh nghiệp là gì?

Các phòng ban làm việc độc lập, không chia sẻ thông tin hoặc tài nguyên. Nhân viên cảm thấy mất kết nối với các bộ phận khác trong công ty. Quy trình vận hành bị rời rạc, thiếu tính đồng bộ.
Các bộ phận đặt mục tiêu riêng lên trên lợi ích chung của công ty. Đấu đá nội bộ, gây mất đoàn kết và làm giảm hiệu suất làm việc.
Các ý tưởng sáng tạo bị giới hạn trong từng nhóm, không thể mở rộng trên toàn tổ chức. Công ty khó thay đổi để thích ứng với thị trường do các bộ phận không sẵn sàng hợp tác.
Các bộ phận sử dụng công cụ và hệ thống riêng, gây khó khăn khi tích hợp dữ liệu. Khách hàng có trải nghiệm không nhất quán khi làm việc với các bộ phận khác nhau.

Khi chuyển đổi số yêu cầu sự phối hợp liên phòng ban ngay càng chặt chẽ, các silo này ngày càng lộ rõ và trở thành rào cản đối với chuyển đổi số của doanh nghiệp.

Giải pháp cho doanh nghiệp:

Thay đổi tư duy lãnh đạo: Chuyển từ tư duy “cạnh tranh nội bộ” sang “hợp tác và cùng phát triển”. Xây dựng mục tiêu chung và liên kết chiến lược giữa các phòng ban.

Tăng cường giao tiếp và chia sẻ thông tin: Áp dụng mô hình làm việc mở, thường xuyên tổ chức các cuộc họp liên phòng ban. Sử dụng các nền tảng công nghệ giúp minh bạch thông tin và tăng cường kết nối.

Khuyến khích văn hóa hợp tác: Bằng cách đánh giá hiệu suất dựa trên thành tựu chung.

Tạo nhóm dự án đa chức năng (cross-functional teams): Để giải quyết các vấn đề chung. Khuyến khích nhân viên tham gia vào các sáng kiến mang tính toàn tổ chức.

Sử dụng các công cụ quản lý dự án, dữ liệu và truyền thông nội bộ giúp tăng cường sự phối hợp. Đảm bảo hệ thống CNTT đồng bộ để các bộ phận có thể làm việc trên cùng nền tảng.

3. Thất bại trong chuyển đổi số: Vai trò dẫn dắt của lãnh đạo/quản lý

General Electric (GE), từng là một trong những tập đoàn công nghiệp hàng đầu thế giới, đã đặt tham vọng lớn vào chuyển đổi số dưới thời CEO Jeff Immelt. GE muốn trở thành công ty công nghệ công nghiệp hàng đầu bằng cách phát triển Predix, một nền tảng IoT (Internet vạn vật) cho công nghiệp. Tuy nhiên, kế hoạch này đã thất bại nặng nề, khiến GE mất hàng tỷ USD và mất dần vị thế trên thị trường.

Khi đi tìm nguyên nhân thất bại của GE, các chuyên gia nhận thấy Jeff Immelt đặt mục tiêu biến GE thành một công ty phần mềm, nhưng không có chiến lược rõ ràng để tích hợp công nghệ vào mô hình kinh doanh cốt lõi. Ông đầu tư mạnh vào Predix nhưng không xác định được nhu cầu thực tế của khách hàng, dẫn đến sản phẩm không có thị trường phù hợp. GE không có đội ngũ lãnh đạo công nghệ đủ mạnh để dẫn dắt dự án. Các đơn vị kinh doanh của GE không hiểu hoặc không hỗ trợ Predix, dẫn đến tình trạng thiếu sự liên kết giữa chiến lược số và hoạt động thực tế.

Kết quả là Predix không đạt kết quả nhanh như mong đợi, GE thay đổi chiến lược liên tục, làm mất phương hướng và niềm tin của nhân viên. Thiếu sự đầu tư dài hạn và cam kết kiên định, khiến dự án bị cắt giảm ngân sách trước khi có cơ hội thành công.

Thực tế, lãnh đạo không chỉ là người ra quyết định đầu tư công nghệ mà còn phải trở thành người dẫn dắt sự thay đổi. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi số của doanh nghiệp sẽ gặp vấn đề khi:

Chuyển đổi số không xuất phát từ chiến lược dài hạn, không có kế hoạch cụ thể, chỉ chạy theo xu hướng mà không hiểu rõ giá trị thực sự.
Lãnh đạo không có tư duy số hoặc thiếu cam kết, không trực tiếp tham gia vào quá trình chuyển đổi, để bộ phận IT tự vận hành mà không có định hướng rõ ràng.
Văn hóa doanh nghiệp không thay đổi theo. Nhân viên không được đào tạo để thích nghi với công nghệ mới, dẫn đến sự phản kháng và thất bại trong triển khai.
Đầu tư lớn nhưng không có kế hoạch triển khai hợp lý. Mua sắm công nghệ nhưng không tận dụng hiệu quả, gây lãng phí nguồn lực.

Giải pháp cho doanh nghiệp:

Dẫn dắt bằng hành động: Lãnh đạo phải là người đầu tiên sử dụng công nghệ mới, tham gia các chương trình đào tạo và truyền cảm hứng cho nhân viên.
Xây dựng tư duy “Digital Leadership”: Không chỉ tập trung vào công nghệ, mà còn phải học cách quản trị sự thay đổi, sử dụng dữ liệu ra quyết định và phát triển đội ngũ.
Cơ chế phản hồi hai chiều: Cho phép nhân viên góp ý về quá trình triển khai công nghệ, giúp họ cảm thấy có tiếng nói trong sự thay đổi.

Chuyển đổi số không phải là một dự án, mà là một hành trình – và những doanh nghiệp có văn hóa mạnh mẽ, dám chấp nhận sự thay đổi cùng đội ngũ lãnh đạo xuất sắc mới có thể thành công trên hành trình đó.

Tóm lại, chuyển đổi số không phải câu chuyện của riêng công nghệ, mà là một cuộc cách mạng về tư duy và văn hóa tổ chức. Nếu doanh nghiệp không sẵn sàng thay đổi từ bên trong, mọi đầu tư vào công nghệ sẽ trở thành lãng phí.

📌 Vậy doanh nghiệp của bạn có đang gặp những thách thức này?
Hãy kiểm tra xem:
✅ Nhân viên có sẵn sàng tiếp nhận và học hỏi công nghệ mới không?
✅ Các phòng ban có phối hợp tốt với nhau trong việc triển khai công nghệ không?
✅ Lãnh đạo có thật sự dẫn dắt và tạo động lực cho quá trình chuyển đổi số không?

🚀 Nếu vẫn còn nhiều dấu hỏi, đã đến lúc doanh nghiệp cần một lộ trình xây dựng văn hóa số bài bản. Blue C sẽ đồng hành cùng bạn trên hành trình này!

📞 Liên hệ ngay để được tư vấn:
📍 Blue C – Tư vấn Văn hoá số hỗ trợ Chuyển đổi số
📩 Email: info@bluec.vn | 📞 Hotline: (+84)24 7303 2388

Hằng Nguyễn