Văn hoá doanh nghiệp: Nội lực mới của doanh nghiệp Việt trong giai đoạn tăng tốc 2026

Sáng nay 04/12/2025 tại trụ sở Tòa nhà VCCI đã diễn ra Hội thảo công bố Báo cáo Đo lường mức độ trưởng thành Văn hoá doanh nghiệp và Văn hoá Đổi mới sáng tạo 2025 & Xu hướng 2026, do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Công ty Cổ phần Phát triển Nội dung Blue C phối hợp tổ chức. Sự kiện có sự tham dự của đông đảo đại diện doanh nghiệp, chuyên gia và các cơ quan báo chí.

Về phía Ban tổ chức có bà Trần Thị Lan Anh – Tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, ông Lương Minh Huân – Viện trưởng Viện Phát triển Doanh nghiệp (VCCI) và ông Lê Quang Vũ – CEO Công ty Cổ phần Phát triển Nội dung Blue C. 

Chương trình đón tiếp hai diễn giả khách mời tới tham gia chia sẻ, ông Trần Thanh Tuấn – Phó Trưởng phòng Đổi mới sáng tạo, Ban Chuyển đổi số và Công nghệ, Tổng công ty Hàng không Việt Nam và bà Bùi Ngọc Điệp – Phó Giám đốc Thương hiệu & Truyền thông, Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội (Viettel).

Chương trình còn có sự tham gia của đại diện các doanh nghiệp cùng đông đảo các cơ quan báo chí.

Tải đầy đủ báo cáo tại đây.

Phát biểu khai mạc chương trình, bà Trần Thị Lan Anh –  Tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam nhấn mạnh định hướng từ Văn kiện Đại hội XIII của Đảng: “Lấy giá trị văn hoá, con người Việt Nam làm nền tảng, sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững đất nước.” Các nghị quyết, chính sách như Nghị quyết 68-NQ/TW năm 2025 về phát triển kinh tế tư nhân do Ban Chấp hành Trung ương ban hành, Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo tiếp tục khẳng định vai trò then chốt của văn hoá và đổi mới sáng tạo (ĐMST) trong chiến lược phát triển quốc gia.

Hội thảo vì vậy được kỳ vọng trở thành diễn đàn để nhìn lại thực trạng văn hoá doanh nghiệp, văn hoá đổi mới sáng tạo năm 2025 và cùng nhau bàn giải pháp cho giai đoạn tới.

5 năm theo dõi: Những tín hiệu tích cực của văn hóa doanh nghiệp Việt

Mở đầu phần nội dung, ông Lê Quang Vũ – CEO Blue C khẳng định “sau 5 năm liên tục thực hiện đo lường thực thi VHDN” và nhận thấy việc điểm trung bình năm 2025 tăng trở lại sau giai đoạn liên tục giảm, phản ánh quá trình phục hồi có chủ đích trong nội lực doanh nghiệp Việt Nam giữa bối cảnh kinh tế đang chuyển sang giai đoạn tăng tốc mới.

Ông cũng đã chia sẻ một số kết quả nổi bật về mức độ thực thi VHDN của một năm qua, cụ thể: 

• Mặt bằng trưởng thành văn hoá doanh nghiệp được nâng lên cấp độ 4 – Quản lý (43,84 điểm).
• Doanh nghiệp chủ động hơn trong lan toả câu chuyện văn hoá (52,67%).
• Văn hoá bắt đầu chuyển từ “nói” sang “hành động”: 60,59% doanh nghiệp đã thiết kế chuẩn hành vi cụ thể.
• Hoạt động đo lường văn hoá được cải thiện rõ rệt, chỉ còn 27,13% doanh nghiệp chưa thực hiện đo lường.
• Tuyển dụng theo giá trị cốt lõi được chú trọng hơn, 35,05% doanh nghiệp coi “phù hợp văn hoá” là tiêu chí bắt buộc chứ không còn mang tính tùy chọn.

Bên cạnh tín hiệu tích cực, gần một nửa doanh nghiệp (49,3%) chia sẻ vẫn gặp khó khăn về “cách làm văn hoá”. Nếu như những năm trước bài toán là “thiếu người làm”, thì đến 2025, thách thức chính chuyển sang “thiếu phương pháp và kỹ năng triển khai”.

Từ kết quả nghiên cứu, ông Lê Quang Vũ cập nhật 4 xu hướng phát triển văn hoá năm 2026:

• Chủ động học tập để linh hoạt thích ứng và xây dựng văn hóa học tập.
• Văn hoá đề cao đạo đức AI, đặt con người ở vị trí điều phối công nghệ.
• Cân bằng giữa ổn định và linh hoạt: xác định rõ “phần cứng” (sứ mệnh, tầm nhìn, giá trị cốt lõi, chuẩn hành vi) và “phần mềm” linh hoạt (mô hình tổ chức, cách phân bổ nguồn lực, chu kỳ thử nghiệm).
• Đổi mới sáng tạo trở thành ý thức và thói quen chứ không chỉ là các chiến dịch phong trào.

Sau phần công bố kết quả báo cáo đo lường mức độ thực thi VHDN của Blue C, ông Lương Minh Huân – Viện trưởng Viện Phát triển Doanh nghiệp (VCCI) – công bố kết quả nghiên cứu về văn hoá đổi mới sáng tạo năm 2025.

Theo báo cáo, văn hoá đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp Việt Nam hiện ở mức trung bình khá, đạt 3,81/5 điểm. Tinh thần sẵn sàng học hỏi, tính kiên trì và khả năng thích nghi của người lao động là những điểm mạnh quan trọng. Văn hoá ĐMST có xu hướng phát triển mạnh hơn ở các doanh nghiệp trẻ, linh hoạt và sẵn sàng thử nghiệm. Tuy nhiên, nhiều tổ chức thiếu các chương trình đào tạo để xây dựng năng lực ĐMST cho nhân viên hay ngại rủi ro đang là một rào cản thúc đẩy văn hóa ĐMST trong doanh nghiệp.

Văn hóa số thúc đẩy Chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo

Tiếp nối chương trình là phần chia sẻ từ ông Trần Thanh Tuấn – Phó Trưởng phòng Đổi mới sáng tạo, Ban Chuyển đổi số và Công nghệ, Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) về chủ đề “Văn hoá số thúc đẩy chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo ở Vietnam Airlines”.

Ông cho biết, văn hoá số là một trong ba trụ cột quan trọng để Vietnam Airlines thực hiện chiến lược chuyển đổi số. Hành trình này được khởi động từ năm 2021 và đến nay đã đạt được nhiều kết quả nổi bật, hỗ trợ cho tiến trình chuyển đổi số của tổ chức.

Phần chia sẻ của ông Tuấn về Bộ Cẩm nang Văn hóa số gồm Sổ tay Sức mạnh Văn hóa số và 5 cuốn cẩm nang về 5 thành tố của Bông sen số (Trải nghiệm khách hàng, Dữ liệu và Công nghệ, Đổi mới Sáng tạo, Linh hoạt thích ứng và Hợp tác) nhận được sự quan tâm đặc biệt của người tham dự hội thảo. Bộ cẩm nang Văn hóa số cung cấp kiến thức, công cụ, cách thực hiện để biến khái niệm “văn hóa số” trừu tượng trở thành các hành vi cụ thể, sẽ sớm được đưa vào đào tạo đến từng CBCNV của Vietnam Airlines.. 

Từ kinh nghiệm thực tiễn, ông Tuấn chia sẻ một số bài học chính mà các doanh nghiệp khác có thể tham khảo. Ông nhấn mạnh: “Văn hoá số phải đi cùng chiến lược chuyển đổi số, đồng bộ với công nghệ và dữ liệu”. Bởi nếu không có chiến lược, mọi hoạt động chỉ là giải quyết sự vụ. Doanh nghiệp cần có chiến lược bài bản, lộ trình rõ ràng, lãnh đạo cần làm gương, tiên phong trong các hoạt động số, truyền cảm hứng để toàn hệ thống đồng lòng. 

Đổi mới sáng tạo như cơm ăn, nước uống

Ở góc độ khác, bà Bùi Ngọc Điệp – Phó Giám đốc Thương hiệu & Truyền Thông, Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội (Viettel) chia sẻ câu chuyện “sáng tạo là sức sống” tại Viettel.

Bà cho biết, từ những năm đầu thành lập, Viettel đã gắn liền với tinh thần chinh phục thử thách: lập kỷ lục về các loại cột cao, triển khai hạ tầng ở những địa bàn khó khăn; chỉ sau vài năm đã trở thành nhà mạng lớn nhất Việt Nam và là doanh nghiệp Việt đầu tiên đầu tư công nghệ ra nước ngoài. Những giai đoạn tiếp theo, Viettel mở rộng thành tập đoàn công nghiệp, tự nghiên cứu sản xuất công nghệ lõi, thiết bị thông tin liên lạc cho quân đội, vươn tới mục tiêu trở thành tập đoàn công nghiệp có vị thế toàn cầu. Tất cả những điều này là minh chứng cho một “sự thật ngầm định” ở Viettel, ĐMST với Viettel “như cơm ăn nước uống”. 

Bà Điệp chia sẻ rằng, cách để Viettel có thể luôn tiên phong, nhận những công việc khó, làm những việc chưa có tiền lệ, và phát triển mạnh mẽ như ngày hôm nay, là do ở Viettel, sáng tạo không chỉ là câu chuyện của các kỹ sư, mà là trách nhiệm của gần 50.000 cán bộ nhân viên.

Ở Viettel, tùy vào từng vị trí, cấp bậc, con người được khuyến khích “suy nghĩ như người nhập cư, như thợ thủ công, như nhà đổi mới”. Viettel cũng có quy trình ĐMST gọi là “ăn, tiêu hóa, sáng tạo”. Ăn là nạp kiến thức, đúng như giá trị cốt lõi “Thực tiễn là tiêu chuẩn kiểm nghiệm chân lý” của Viettel. Và tiêu hóa là chọn lọc kiến thức phù hợp và nhào nặn cho kỹ.

Từ năm 2010, Viettel đã xây dựng hệ thống phần mềm đăng ký sáng kiến, ý tưởng; đánh giá sáng tạo được đưa vào performance review của nhân viên và gắn với chính sách khen thưởng. Tập đoàn rất cởi mở với các chính sách khuyến khích CBVN ĐMST. Thậm chí, người Viettel còn có câu nói vui: “Lương để sống, thưởng sáng kiến ý tưởng để làm giàu”. Đến nay, Viettel sở hữu khoảng 156 bằng sáng chế, trong đó một nửa được bảo hộ tại Mỹ – minh chứng cho sức mạnh R&D và năng lực đổi mới sáng tạo nội sinh.

Kết thúc phần chia sẻ, bà Điệp khẳng định “Ở Viettel, văn hóa như nếp nhà, như sợi dây, lúc thành công thì nhìn về, lúc khó khăn lại càng bám vào để xác định các quyết định đó có phải Viettel hay không.”

Văn hoá đổi mới sáng tạo: từ nhận thức tới hành vi

Để làm rõ hơn kết quả của Báo cáo Đo lường mức độ trưởng thành Văn hoá doanh nghiệp và Văn hoá Đổi mới sáng tạo 2025 & Xu hướng 2026, cũng như tạo cơ hội để khán giả giao lưu với các vị diễn giả và khách mời, chương trình tiến hành hoạt động tọa đàm, với chủ đề Văn hóa đổi mới sáng tạo: từ nhận thức tới hành vi.

Khi được hỏi về sự khác biệt trong ĐMST ở các doanh nghiệp lớn và các doanh nghiệp nhỏ, ông Lương Minh Huân – Viện trưởng Viện Phát triển Doanh nghiệp (VCCI) nhấn mạnh: ĐMST không chỉ dành cho doanh nghiệp lớn. Một ý tưởng cải tiến trong quy trình cũng là đổi mới sáng tạo. Để biến tinh thần ĐMST thành năng lực thực tế, tổ chức phải thay đổi nhận thức từ lãnh đạo, xây dựng tổ chức học tập và môi trường khuyến khích thử nghiệm, có công cụ và nguồn lực cụ thể cho sáng tạo.

Ông Lê Quang Vũ cũng bổ sung thêm rằng học tập chủ động và văn hóa học tập sẽ là xu hướng chủ đạo trong những năm tới, là tiền đề để ĐMST và giúp doanh nghiệp linh hoạt thích ứng với bối cảnh mới.

Bà Hoàng Phương – Chuyên viên phát triển văn hóa – Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội Viettel cũng đã chia sẻ kinh nghiệm thực tế ở Viettel khi lan tỏa Văn hóa ĐMST, đó là phải có mục tiêu cụ thể, KPI hằng năm, kết hợp cùng các phong trào nội bộ, ngày hội sáng tạo. Trong bối cảnh AI ngày càng phát triển mạnh mẽ, Viettel xây dựng khung quản trị văn hóa, yêu cầu giữ nguyên bộ giá trị cốt lõi của Tập đoàn nhưng cho phép các đơn vị điều chỉnh hành vi để phù hợp với bối cảnh mới mà vẫn giữ được “DNA Viettel”. 

Ông Trần Thanh Tuấn – Phó Trưởng phòng Đổi mới sáng tạo, Ban Chuyển đổi số và Công nghệ, Tổng công ty Hàng không Việt Nam bổ sung góc nhìn: không chỉ đầu tư công nghệ mà quan trọng là nâng cấp con người để khai thác công nghệ hiệu quả.

Các khán giả, là đại diện đến từ nhiều doanh nghiệp rất tích cực giao lưu, đặt câu hỏi cho các diễn giả, các khách mời để tìm hiểu thêm về công cụ đánh giá mức độ trưởng thành số hay các bước VNA làm văn hóa doanh nghiệp? Đâu là thời điểm tốt nhất để làm VHDN? Sau khi xây dựng Bộ cẩm nang văn hóa số của VNA thì làm thế nào để lan tỏa, để mọi người hấp thụ và biến nó thành nhận thức hàng ngày….

“Khi mọi thứ thay đổi quá nhanh, văn hoá cho người lao động một cảm giác yên tâm. Khi thị trường liên tục gây sức ép, văn hoá cho doanh nghiệp một hướng đi nhất quán. Và khi công nghệ tạo ra rất nhiều khả năng mới, chính văn hoá giúp chúng ta lựa chọn cách sử dụng nó một cách có trách nhiệm và có bản sắc” – Kết thúc chương trình, ông Lê Quang Vũ gửi thông điệp. 

Hội thảo khép lại nhưng mở ra nhiều hướng suy nghĩ cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam về việc biến văn hoá và đổi mới sáng tạo thành năng lực vận hành hằng ngày, thay vì chỉ dừng lại ở khẩu hiệu hay các chiến dịch ngắn hạn.

Nguyễn Hằng